Mâm ngũ quả là hình ảnh quen thuộc trên bàn thờ tổ tiên của mọi nhà mỗi dịp Tết đến xuân về. Không chỉ đơn thuần là mâm trái cây, mâm ngũ quả còn là lời nguyện cầu về một năm mới an khang, thịnh vượng và đủ đầy. Vậy mâm ngũ quả có ý nghĩa gì? Cách chọn và bày trí mâm ngũ quả ra sao cho đúng chuẩn từng miền? Hãy cùng Thọ Cúng Dị Đà tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây nhé!
Ý nghĩa của mâm ngũ quả ba miền Bắc – Trung – Nam
Mâm ngũ quả thường bao gồm 5 loại quả khác nhau, tượng trưng cho ngũ phúc lâm môn mà ông cha ta hằng mong ước:
- Phú: Giàu có, sung túc
- Quý: Sang trọng, phú quý
- Thọ: Sống lâu trăm tuổi
- Khang: Khỏe mạnh, dẻo dai
- Ninh: Bình an, yên ổn
Mỗi loại quả dâng cúng đều mang ý nghĩa riêng, thể hiện mong muốn về một năm mới tốt đẹp:
- Bưởi, dưa hấu: May mắn, đủ đầy
- Hồng, quýt: Hưng thịnh, thành đạt
- Lê: Thuận lợi, suôn sẻ
- Lựu: Con cháu đầy đàn
- Đào: Thăng tiến công danh
- Táo: Phú quý, giàu sang
- Thanh long: Rồng mây hội tụ
- Dừa: Vừa đủ, không thiếu thốn
- Sung: Sung túc, viên mãn
- Đu đủ: Đầy đủ, no ấm
- Xoài: Tiêu xài thoải mái
Nét đặc trưng mâm ngũ quả 3 miền
Tùy theo vùng miền và điều kiện khí hậu mà mâm ngũ quả ngày Tết có sự khác biệt.
Mâm ngũ quả miền Bắc – Tinh tế, cầu kỳ
Người miền Bắc thường bày mâm ngũ quả theo thuyết ngũ hành, mỗi màu sắc tương ứng với một yếu tố:
- Kim (trắng): Lê, na, vú sữa…
- Mộc (xanh): Chuối xanh, bưởi xanh, dưa hấu…
- Thủy (đen): Nho đen, măng cụt…
- Hỏa (đỏ): Hồng, táo, ớt đỏ…
- Thổ (vàng): Bưởi, phật thủ, quất vàng…
Mâm ngũ quả miền Bắc thường không thể thiếu nải chuối xanh tượng trưng cho sự sum vầy, ấm no, bưởi vàng thể hiện sự giàu sang và phật thủ mang ý nghĩa lưu giữ thần, Phật phù hộ gia chủ.
Mâm ngũ quả miền Trung – Đơn giản, mộc mạc
Do điều kiện thời tiết khắc nghiệt, mâm ngũ quả miền Trung thường đơn giản hơn, không quá câu nệ hình thức. Các loại quả thường được lựa chọn là thanh long, chuối, dứa, mãng cầu, sung, dưa hấu, cam, quýt… Miễn sao thể hiện được lòng thành kính với tổ tiên là được.
Mâm ngũ quả miền Nam – Phong phú, ý nghĩa
Người miền Nam cầu kỳ trong việc bày trí mâm ngũ quả với mong muốn “Cầu sung vừa đủ xài”. Mâm ngũ quả miền Nam thường có mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài và không thể thiếu cặp dưa hấu xanh mát.
Bí quyết chọn và trưng bày mâm ngũ quả đẹp
Cách bày mâm ngũ quả đẹp mắt
- Miền Bắc: Nải chuối xanh đặt dưới cùng, bưởi và phật thủ ở giữa, các loại quả khác xếp xung quanh hài hòa.
- Miền Trung: Quả to, nặng ở dưới, quả nhỏ ở trên cho cân đối.
- Miền Nam: Quả to, xanh ở dưới, quả nhỏ, chín ở trên, tạo hình tháp, dưa hấu đặt hai bên.
Lưu ý khi bày mâm ngũ quả
- Nên chọn quả tươi, mới chín tới, tránh quả quá chín dễ bị hỏng.
- Không nên rửa quả trước khi bày, tránh quả bị úng, nhanh héo.
- Không dùng quả giả, thể hiện sự thiếu thành kính.
- Chuẩn bị mâm ngũ quả trước đêm 30 Tết.
Lời kết
Mâm ngũ quả là nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt mỗi dịp Tết đến xuân về. Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có thêm kiến thức bổ ích để lựa chọn và bày trí mâm ngũ quả phù hợp với phong tục vùng miền, mang đến một năm mới an khang, thịnh vượng cho gia đình.