Mâm ngũ quả là hình ảnh quen thuộc, không thể thiếu trong mỗi gia đình Việt Nam khi Tết đến xuân về. Không chỉ đơn thuần là mâm trái cây dâng cúng tổ tiên, mâm ngũ quả còn mang ý nghĩa cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng và đủ đầy. Vậy cách chọn mâm ngũ quả ngày Tết như thế nào cho phù hợp với phong tục từng vùng miền? Hãy cùng Thợ Cúng Dịch Gia tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
Mâm ngũ quả ngày Tết là gì?
Mâm ngũ quả là một mâm trái cây được bày biện trang trọng với khoảng 5 loại quả khác nhau, tượng trưng cho ngũ hành Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ. Mâm ngũ quả thường được đặt trên bàn thờ gia tiên vào ngày Tết Nguyên Đán, thể hiện mong ước của gia chủ về một năm mới đủ đầy, sung túc và may mắn.
Ý nghĩa của mâm ngũ quả 3 miền Bắc – Trung – Nam
Con số 5 trong mâm ngũ quả tượng trưng cho ngũ phúc lâm môn, bao gồm: Phú (giàu có), Quý (sang trọng), Thọ (sống lâu), Khang (khỏe mạnh), Ninh (bình an).
Bên cạnh đó, mỗi loại quả trên mâm ngũ quả cũng mang một ý nghĩa riêng:
- Bưởi, dưa hấu: May mắn, đủ đầy.
- Hồng, quýt: Hưng thịnh, thành đạt.
- Lê: Suôn sẻ, thuận lợi.
- Lựu: Con cháu đông đủ.
- Đào: Thăng tiến trong công việc.
- Táo: Phú quý.
- Thanh long: Rồng mây gặp hội.
- Dừa: Vừa đủ.
- Sung: Sung túc.
- Đu đủ: Đầy đủ, phồn thịnh.
- Xoài: Tiêu xài không thiếu thốn.
Mâm ngũ quả của mỗi vùng miền sẽ có sự khác biệt về cách lựa chọn và bày trí các loại quả:
Mâm ngũ quả miền Bắc
Người miền Bắc thường chọn các loại quả theo thuyết ngũ hành, chú trọng đến màu sắc hài hòa, tượng trưng cho sự cân bằng âm dương, vạn vật sinh sôi nảy nở:
- Kim (trắng): Chuối xanh.
- Mộc (xanh): Bưởi xanh, dưa hấu.
- Thủy (đen): Quả phật thủ.
- Hỏa (đỏ): Hồng, ớt, quất cảnh.
- Thổ (vàng): Bưởi vàng, cam, quýt.
Mâm ngũ quả miền Trung
Khác với miền Bắc, mâm ngũ quả miền Trung đơn giản hơn, không quá câu nệ hình thức. Người miền Trung thường chọn những loại quả sẵn có theo mùa, thể hiện sự chân thành, mộc mạc.
Một số loại quả thường thấy trong mâm ngũ quả miền Trung:
- Thanh long
- Chuối
- Dứa
- Mãng cầu
- Sung
- Dưa hấu
- Cam, quýt
Mâm ngũ quả miền Nam
Người miền Nam cầu kỳ trong việc bày trí mâm ngũ quả, thường chọn những loại trái cây to, đẹp, thể hiện mong muốn “cầu sung vừa đủ xài”. Mâm ngũ quả miền Nam thường có:
- Mãng cầu
- Sung
- Dừa
- Đu đủ
- Xoài
- Dưa hấu (không thể thiếu)
Cách trưng mâm ngũ quả đẹp để gặp may mắn
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc
- Nải chuối xanh được đặt dưới cùng, tượng trưng cho bàn tay nâng đỡ, che chở.
- Bưởi vàng, phật thủ đặt ở giữa nải chuối.
- Các loại quả khác xếp xung quanh sao cho cân đối, hài hòa.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Trung
Người miền Trung thường bày những quả to, nặng ở dưới, quả nhỏ ở trên sao cho đẹp mắt là được.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam
- Quả to, nặng, xanh ở dưới, quả nhỏ, chín ở trên.
- Mâm ngũ quả có hình dáng như ngọn tháp.
- Dưa hấu đặt riêng 2 bên mâm ngũ quả.
Những kiêng kỵ khi bày mâm ngũ quả trưng ngày Tết
- Người miền Nam kiêng bày chuối, lê, táo vì quan niệm không tốt cho công việc làm ăn.
- Không chọn quả quá chín, dễ hư hỏng.
- Chuẩn bị mâm ngũ quả trước đêm 30 Tết.
- Không dùng trái cây giả.
Cách chọn các loại quả bày trong ngày Tết
- Chọn quả già, chưa chín hẳn, tránh chín quá khi bày.
- Chọn quả chắc tay, không dập, trầy xước, còn cuống và lá xanh.
- Không rửa trái cây trước khi bày, tránh nhanh héo, hư hỏng.
Hình ảnh về mâm ngũ quả đẹp
(Hình ảnh minh họa các mẫu mâm ngũ quả đẹp)
Mâm ngũ quả ngày Tết là nét đẹp văn hóa tâm linh của người Việt. Dù mỗi vùng miền có cách chọn và bày trí khác nhau nhưng đều thể hiện lòng thành kính với tổ tiên, cầu mong một năm mới an lành, may mắn và hạnh phúc.